Gut, kandaki ürik asit fazlalığının neden olduğu kronik bir eklem hastalığıdır. Genellikle 35 yaş civarındaki erkekleri ve menopoz dönemindeki kadınları etkiler. Gut atağı çok ağrılıdır ve genellikle ayak başparmağında başlar.
Tanım
Gut, kandaki ürik asit artışının (hiperürisemi olarak bilinir) neden olduğu bir hastalıktır. Ürik asit, pürinlerin parçalanması sonucu oluşan ve normalde idrarla atılan bir atık üründür. Vücut 60 mg/L'nin üzerinde ürik asidi atamaz ve ürik asit eklemlerin içinde ve çevresinde biriken kristaller oluşturarak iltihabi bir reaksiyona neden olur. Hastalık en sık 30 yaşından itibaren erkekleri etkiler, ancak menopozdan sonra kadınları da etkiler (ortalama 55 ila 60 yaş arasında). Gut atağına ne sebep olur? Bu durum nasıl önlenebilir ve hafifletilebilir?
Gut atağının belirtileri
Gut, ataklar halinde gelişen bir romatizmadır. Bir veya daha fazla eklemde ani ve şiddetli ağrılara neden olur ve genellikle geceleri ortaya çıkar. Örneğin çarşafların basit teması bile dayanılmaz hale gelebilir. Eklem kırmızı ve şiş görünür; ağrıya ateş ve titreme eşlik edebilir. En sık ayak başparmağı etkilenir (ilk gut ataklarının 70%'sinde), ancak ayak bileği, bilek, el, diz veya dirsek de etkilenebilir.
Birkaç gün süren gut atakları birkaç hafta ila birkaç yılda bir tekrarlar. Hastalık ilerledikçe, etkilenen alanların sayısı gibi sıklık ve süreleri de artma eğilimindedir. Birkaç yıl sonra deri altında küçük, ağrısız nodüller (tophi) ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda gut hastalığı böbrek taşı olarak da kendini gösterebilir.
Nedenler
Gut, böbreklerin ürik asidi atamaması nedeniyle kanda ürik asit artışından kaynaklanır. Ailede gut hastalığı öyküsünün yanı sıra aşırı kilolu olmak ya da yüksek tansiyona sahip olmak hastalığın başlangıcını destekleyebilir. Bazı ilaçlar da böbreklerin ürik asidi atmasını zorlaştırabilir. Hayvansal protein açısından zengin gıdalar, bira, sert içkiler ve şekerli içeceklerin (gazlı içecekler, meyve suları) tüketimi de ürik asit üretiminin artmasına neden olur. Yani alkol ve diyet genellikle gut hastalığının nedenleridir.
Teşhis
Gut hastalığının teşhisi genellikle etkilenen kişinin sorgulanması ve muayenesi ile konur. Risk faktörlerinin varlığı: aşırı kilo, yüksek tansiyon, ailede gut öyküsü vb. Hastada hiperürisemi ile birlikte gut ataklarına özgü tekrarlayan ataklar olduğunda, klinik tanı koymak mantıklıdır. Klinik semptomların yanı sıra, bir kan testi ve/veya ürik asit tahlili (idrar tahlili) genellikle tanıyı doğrulayabilir.
Ürik Asit: Tanım, standartlar ve diyet
Ürik asit normalde vücut tarafından elimine edilen bir atık üründür. Ölü hücrelerin parçalanması ve ayrıca belirli gıdaların sindirimi ile üretilir. Kandaki ürik asit seviyesinin artması gut hastalığına yol açabilir.
Buna ek olarak, gut tanısı sinovyal sıvıda ürik asit mikro kristallerinin veya bir tophusun (deri altı bölgelerde ürat kristalleri) varlığı ile doğrulanabilir. Avrupa Romatizma ile Mücadele Birliği (Eular), ataklar arasında asemptomatik eklemlerde ürik asit mikro kristallerinin tespit edilmesinin tanı koydurucu olabileceğini belirtmektedir. Hasta hem gut hem de septik artritten etkilenmiş olabilir. Eular, asit kristalleri tespit edilse bile Gram boyama ve kültür yapılmasını önermektedir. Bunun tersi de doğrudur (inflamatuar artritte kristal arayın).
Saldırı durumunda tedavi
Bir atak durumunda, etkilenen eklemin dinlendirilmesi şiddetle tavsiye edilir. Lokal buz uygulaması ve anti-enflamatuar bir ev ilacı kullanımı ağrıyı hafifletebilir. Akut bir atak, eklem ponksiyonu veya kortikosteroid enjeksiyonu ile de tedavi edilebilir.
Kandaki ürik asit seviyesini düşürmek için ilaç tedavisi (allopurinol gibi) genellikle reçete edilir, ancak doğal bir çare seçmek daha güvenlidir.
Ne zaman danışılmalı?
Kızarmış ve şişmiş bir eklem her zaman tıbbi müdahale gerektirir. Aslında, gut tanısı doğrulanmazsa, acilen tedavi edilmesi gereken bir deri altı veya eklem enfeksiyonunun işareti de olabilir.